سفارش تبلیغ
صبا ویژن
اندیشه آینه‏اى است تابناک ، و پند روزانه ترساننده‏اى از غل و غش پاک ، و تو را در ادب کردن نفس بس که دورى کنى از آنچه نپسندى از دیگر کس . [نهج البلاغه] 
»» رای فک اضافه

 

«را» فک اضاف چیست؟

تعریف فک اضافه: گاه اسمی را از صورت اضافه خارج می کنند و اضافه را مقطوع می سازند، این عمل را فک اضافه می نامند.

1- گاهی حرف «را» به جای کسره ی مضاف بعد از مضافٌ الیه آن قرار می گیرد و در این صورت اغلب مضافٌ الیه مقدّم بر مضاف است ؛ مانند بیت زیر از «حافظ» :

* «یاد باد آن که سر کوی توام منزل بود / دیده را روشنی از نور رُخَت حاصل بود»

; یعنی: روشنیِ دیده از نور رخت حاصل بود.

نکته : سهراب سپهری نیز از این نقش نما (فک اضافه) استفاده کرده است 

«و اگر جا پایی دیدیم، مسافر کهن را از پیبرویم.سهراب سپهری)

یعنی : از پیِ مسافر کهن برویم.»

2- گاهی نیز مضاف پیش از مضافٌ الیه می آید ؛ مانند ابیات ز

یعنی: تا سلسله ی ایوانِ مداین بگسست.در این مثال «ایوانِ مداین» از حالت اضافه خارج و اضافه را مقطوع ساخته است، پس را فک اضافه و بدل از کسره اضافه می باشد.

* «پرسید آن چنار که تو چند روزه ای / گفتا چنار سال مرا بیشتر ز سی است.»(ناصرخسرو)

یعنی: سالِ من.

* «ساقیا برخیز و دردِه جام را / خاک بر سرکُن غمِ ایّام را(حافظ)

یعنی: خاک بر سرِ غم ایّام کن.

* «گفتمش جام جم به دستم بود /; طفل بودم ز جهل بشکستم

گفت اگر جام جم شکست ترا/ دیگری به از آنت بفرستمم; (عطّار)

یعنی: جام جمِ تو

مثال های متعدّد دیگر از فک اضافه نوع اوّل:

* «پادشاهی او راست زیبنده ؛ خدایی اوراستدرخورنده»(تاریخ جهانگشا، عطاملک جوینی)

یعنی: پادشاهی زیبندهِ اوست ؛ خداییدرخورنده یِ اوست.

* «ای برادر! مرا دست باز بند و پالهنگ در گردن افکن.; (سمک عیّار، فرامرز بن خداداد)

یعنی: دستِ من بازبند. 

* «مرا مادرم نام مرگ تو کرد / زمانه مرا پُتک ترگ تو کرد(فردوسی)

یعنی: مادرم نامِ من مرگ تو کرد.

* «مرا بود نوبت، برفت آن جوان /; ز دردش منم چون تن بی روان»; = نوبتِ من بود.(فردوسی)

* «آوخ که پست گشت مرا همّت بلند / زنگار غم گرفت مرا طبع غم زدای»(مسعود سعد) یعنی: همّتِ بلندطبع غم زدایِ من

* «کسی را که همّت بلند اوفتد

مرادش کم اندر کمند اوفتد»

یعنی: همّتِ کسی که بلند اوفتد

* «هرکه را طبع در نظم شعر راسخ شد، و سخنش هموار گشت روی به علم شعر آرد و عروض بخواند.» (چهار مقاله، نظامی عروضی)

یعنی: طبعِ هر که

 «آری هر که را پای به گنج سعادت فرومیریزد(مرزبان نامه، سعدالدین وراوینی)

* «تا خواننده را میل طبع به مطالعه ی ظاهر آن کشش کند.(مرزبان نامه، سعدالدین وراوینی)

یعنی: میل طبع خواننده

* «چون به سختی در بمانی تن به عجز مده / دشمنان را پوست برکن، دوستان را پوستین»

(گلستان، سعدی)

یعنی: پوستِ دشمنان و پوستینِ دوستان را بکن.

* «ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز / کانسوخته را جان شد و آواز نیامد» = جان آن سوخته &(گلستان، سعدی)

* «مرا مهر سیه چشمان ز سر بیرون نخواهد شد قضای آسمانت این و دیگرگون نخواهد ش«این را نسخت درست نیست.

(تاریخ بیهقی)

* «بس فراخست حرص را میدان / سخت تنگست رزق را روزن»(جمال الدّین عبدالرزاق)

* «بهر ثواب تیر بلا را سپر شوند / بازوی صبر تو کشد الحق چنین کمان» (جمال الدّین عبدالرزاق)

* «آب را به برابری گرم کرد و به توسط گرمی جذب به مدّتی دراز، تا زمین را یک ربع برهنه شد.» (چهار مقاله، نظامی عروضی)

* «شحنه را دل بر ایشان بسوخت.»(سمک عیّار، فرامرز بن خداداد)

* «چون ابرهه را چشم بر عبدالمطلّب افتاد . . .

* «ملک را از آن منظر چشم به وی افتاد.» 

* «آن زن را دل به نور معرفت گشاده شد.

* «چون آن درویش را نظر بر وی افتاد.»

 

* «ما را دل با استاد امام می نگرد.»

* «گاو را چیزی در گردن افکند.»

* «مردمان گفتند ما را غرض به تبرک است.»

* «در دوزخ را کلید به جز حصول مراد نفس نیست.»

* «این امیر بارهای سیب را سر بگشاد.»

 «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم 



نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » حسن سلیما نی خشویی ( یادداشت ثابت - پنج شنبه 97/8/25 :: ساعت 1:21 عصر )

»» لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرف المکان بالمکین
دوستم
اثررضایت پدردرقبرازفرزند
عدم تحریف قرآن کریم
مازخوان­ های بداخلاق!
بسیجی شهید
اعتیاد در زنان
دلیل شش گوشه بودن ضریح مطهر امام حسین (ع)
تصویر
[عناوین آرشیوشده]
 

>> بازدید امروز: 7
>> بازدید دیروز: 28
>> مجموع بازدیدها: 98094
» درباره من «

خشوییه ــــــــ خشوبیه

» فهرست موضوعی یادداشت ها «

» آرشیو مطالب «
پوشه یک
مرداد 90
اسفند 89
بهمن 89
فروردین 90
اردیبهشت 90
بهمن 90
تیر 91
شهریور 91
دی 91
بهمن 91
اسفند 91

» لوگوی وبلاگ «


» لینک دوستان «

» صفحات اختصاصی «

» لوگوی لینک دوستان «







» وضعیت من در یاهو «
یــــاهـو
» طراح قالب «